Wypalenie zawodowe nazywane jest chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Na długotrwały stan fizycznego i psychicznego wyczerpania skarży się coraz więcej osób niezależnie od wykonywanego zawodu, stanowiska czy wieku. Wypalenie zawodowe skutkuje dużym spadkiem motywacji do pracy, czemu towarzyszy niechęć do podejmowania działań. Jest mocno związane z odczuwanym stresem w pracy i brakiem umiejętności radzenia sobie z problemami zawodowymi. W okresie pandemii wypalenie zawodowe stało się zjawiskiem bardziej dotkliwym i powszechnym niż miało to miejsce w latach wcześniejszych.
Przyczyny wypalenia zawodowego
Należy pamiętać, ze wypalenie zawodowe nie pojawia się nagle, z dnia na dzień. Jest to proces, który rozwija się przybierając niepokojące objawy. Jego negatywne skutki wpływają
na zdrowie pracownika i jego funkcjonowanie w relacjach społecznych. Podstawową przyczyną wypalenia zawodowego jest długotrwały stres, który powoduje wyczerpanie fizyczne i psychiczne. Najczęściej związane jest to z nadmiarem obowiązków zawodowych, brakiem czasu na odpoczynek, siedzącym tryb życia, niewłaściwą dietą. Niska samoocena, brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, trudna atmosfera w pracy przyczyniają się do rozwoju wypalenia zawodowego. Jeśli towarzyszą temu złe relacje interpersonalne w pracy, mobbing, niedostateczne wynagrodzenie, poczucie niezadowolenia z pracy narasta i pogłębia się.
Objawy wypalenia zawodowego
Najczęściej odczuwane są bóle głowy, wahania nastroju, ogólne złe samopoczucie, dolegliwości żołądkowe i brzucha, brak koncentracji i uwagi, ciągłe zmęczenie, nadwrażliwość emocjonalna. Pojawiają się problemy ze snem, podwyższone ciśnienie, podatność na infekcje. Narasta rozdrażnienie i irytacja lub pogłębia się stan apatii. Osoba dotknięta wypaleniem zawodowym niechętnie chodzi do pracy, z czasem zaczyna jej unikać. Często problemy związane z funkcjonowaniem w pracy przenoszą się do środowiska rodzinnego. Obserwowany jest wtedy stan zagubienia, niechęci i izolacji od bliskich osób oraz zwiększona skłonność do stosowania używek.
Wyróżnia się trzy fazy wypalenia zawodowego:
- stadium wyczerpania emocjonalnego, permanentne zmęczenie fizyczne i psychiczne
- stadium depersonalizacji i cynizmu, unikanie obowiązków zawodowych, obojętne lub niewłaściwe relacje ze współpracownikami
- stadium braku poczucia osobistych osiągnięć i kompetencji, negacja wykonywanej pracy, niska samoocena swoich umiejętności zawodowych
Co robić, by wyeliminować wypalenie zawodowe?
Po pierwsze należy zadbać o zdrowy tryb życia. Chodzi tutaj zarówno o odpowiednią dietę oraz aktywny wypoczynek. Trzeba pamiętać o higienie snu. Nauczyć się organizować czas po
pracy, nabyć umiejętność planowania zdrowego odpoczynku w gronie bliskich i znajomych. Znaleźć hobby, pogłębić swoje zainteresowania. Korzystać z urlopu, nie odbierać telefonu z
pracy podczas wakacji, Nie dać się rutynie. W pracy podejmować działania na miarę swoich sił. Wyznaczać sobie realistyczne cele. Nauczyć się asertywności lub podjąć terapię opanowania agresji. Nie przeciążać się obowiązkami zawodowymi. Zadbać o rodzinę. Urozmaicać swój dzień. Wzmocnić swoje poczucie wartości oraz zadbać o rozwój zawodowy. Jeśli będzie to związane ze zmianą pracy, podejmować takie wyzwanie. W razie konieczności poszukać profesjonalnego wsparcia w postaci psychologa czy psychoterapeuty. Leczenie wypalenia zawodowego jest długim procesem. Dlatego należy zwracać uwagę na pierwsze jego symptomy, aby nie dopuścić do jego eskalacji. Rekomendowane jest konsultowanie się tylko ze specjalistami.